Thị trường chứng khoán là nơi có sự biến đổi khôn lườn, không thể nào đoán trước, tuy nhiên nó cũng có những nguyên tác và cách tính toán nhất định. Một trong số những yếu tố cần quan tâm chính là giá trần. Thông số này đóng vai trò rất quan trọng trong khi đầu tư mà nhà đầu tư cần quan sát mỗi ngày.
Phần sau của bài viết sẽ đề cập đến cách thức tính toán cũng như ý nghĩa đằng sau mức giá. Dựa vào đây nhà đầu tư chứng khoán sẽ đưa ra được rất nhiều dự đoán cũng như thời điểm nào chốt lời tốt nhất.
Giá trần chứng khoán là gì?
Đây là mức giá thấp nhất mà nhà đầu tư nên bán cổ phiếu đang nắm giữ. Đây có thể là mức giá mà nhà đầu tư tự định để nếu giá chứng khoán giảm đến mức này thì sẽ bán. Điều này cũng là một chiếc lược hạn chế mức lỗ tốt nhất.
Trên bảng giá chứng khoán tại các sở giao dịch, các mức giá được quy định bằng màu sắc giúp nhà đầu tư dễ dàng phân biệt. Đối với chứng khoán, theo quy định của HOSE và HNX, thì giá này sẽ được niêm yết bằng màu tím.
Khi đặt ra mức trần giá, mục tiêu của chính phủ là kiểm soát giá để bảo vệ người tiêu dùng. Tùy theo từng thị trường mà mức giá trần sẽ có ý nghĩa khác nhau.
Có thể bạn quan tâm: Hướng dẫn cách mua cổ phiếu từ A đến Z cho người mới
Trong kinh tế vĩ mô
Trong kinh tế vĩ mô khi giá cân bằng trên thị trường được coi là quá cao, bằng cách đặt ra một mức giá trần thấp hơn, chính phủ hy vọng rằng người tiêu dùng sẽ mua được hàng hóa với giá thấp và điều này được coi là có ý nghĩa xã hội to lớn như những người có thu nhập thấp vẫn có quyền truy cập vào hàng hóa quan trọng.
Chính sách này thường được áp dụng ở một số thị trường như thị trường nhà ở, thị trường vốn, v.v.
Giả sử rằng không có sự can thiệp của chính phủ, thị trường ở trạng thái cân bằng tại điểm E, với giá P * và sản lượng Q *. Nếu P * được coi là quá cao, chính phủ đặt giá trần là P1 trong đó P1 thấp hơn P *. Tại mức giá P1, lượng cung giảm xuống QS1 và lượng cầu tăng lên QD1.
Thị trường không còn ở trạng thái cân bằng. Trên thị trường xảy ra tình trạng khan hàng hoặc thừa cầu vì lượng cầu lớn hơn lượng cung.
Trong thị trường tự do
Trên thị trường tự do, trạng thái dư cầu chỉ là tạm thời vì nó tạo ra áp lực tăng giá và điều này làm cho lượng cầu dư thừa dần bị loại bỏ, và thị trường di chuyển đến điểm cân bằng.
Tuy nhiên, ở đây quy định của chính phủ về giá trần khiến giá không thể tăng vượt quá P1. Điều này khiến thị trường không trở lại trạng thái cân bằng.
Hậu quả của sự thiếu hụt hàng hoá là ở mức giá P1 nhiều người tiêu dùng không thể mua được hàng hoá để thoả mãn nhu cầu của mình; xếp hàng xảy ra, làm cho việc mua hàng mất nhiều thời gian hơn; Thị trường ngầm có cơ hội nảy sinh do khan hiếm hàng hóa…
Những hậu quả này có thể gây tổn hại đến lợi ích của người tiêu dùng, không như kỳ vọng ban đầu của nhà nước.
Quy định về giá trần chứng khoán
Trên bảng giá chứng khoán tại các sở giao dịch, các mức giá được quy định bằng màu sắc giúp nhà đầu tư dễ dàng phân biệt. Đối với chứng khoán giá trần, theo quy định của HOSE và HNX, giá trần sẽ được niêm yết bằng màu tím.
Ngoài ra, tại một số công ty chứng khoán, nhà đầu tư có thể đọc giá trần bằng cách nhìn vào ký hiệu. Theo đó, giá trần sẽ được thêm ký hiệu CE (celling), giá sàn sẽ được thêm ký hiệu FL (sàn) bên cạnh.
Đặc biệt trong chứng khoán, giá trần được áp dụng quy tắc làm tròn để giải quyết vấn đề khi giá tham chiếu nhân với biên độ dao động sẽ ra số lẻ. Với những quy định như thế này sẽ giúp nhà đầu tư dễ dàng phân biệt cũng như tìm hiểu sâu hơn về chứng khoán đó.
Sự khác biệt giữa giá trần và giá sàn trong chứng khoán
Như đã tìm hiểu ở trên giá trần là mức giá cao nhất nhà giao dịch có thể mua thì giá sàn là mức giá thấp nhất mà nhà đầu tư có thể đặt lệnh mua hoặc bán chứng khoán trong ngày giao dịch.
Đây là cách đơn giản nhất để phân biệt giá trần và giá sàn. Các sàn giao dịch cũng đã rất cố gắng dùng sự khác nhau về màu sắc để xác định các mức giá chính xác hơn.
Bảng giá của hai sàn HOSE và HNX như sau:
- Giá trần màu tím
- Giá sàn màu xanh lam
Chỉ bằng màu sắc bạn đã có thể nhanh chóng định được giá cao nhất và thấp nhất của chứng khoán đang quan tâm.
Ngoài ra, có công ty chứng khoán còn quy định mức độ tăng giảm dựa trên sắc xanh hoặc đỏ. Cổ phiếu tăng giá càng mạnh thì màu xanh sẽ càng đậm. Cổ phiếu càng giảm giá thì màu đỏ sẽ càng đậm và ngược lại. Giá trần sẽ được thêm ký hiệu CE (ô), giá sàn sẽ được thêm ký hiệu FL (sàn).
Có thể bạn quan tâm: Thời gian giao dịch chứng khoán trong ngày tại Việt Nam
Cách tính mức giá trần chính xác nhất
Giá trần của chứng khoán được tính dựa trên giá tham chiếu và biên độ dao động của các sở giao dịch. Cách tính cụ thể như sau:
Giá trần = Giá tham chiếu x (1 + Biên độ giao động)
Giá tham chiếu
Giá tham chiếu được hiểu là giá đóng cửa (giá thực hiện của lần khớp lệnh cuối cùng) trong ngày giao dịch trước đó. Mỗi sàn giao dịch sẽ có một cách tính giá tham chiếu khác nhau.
- Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh): Giá tham chiếu của cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đang giao dịch là giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất liền kề trước đó (trừ trường hợp đặc biệt).
- HNX: Giá tham chiếu được xác định bằng giá đóng cửa của ngày giao dịch trước đó (trừ trường hợp đặc biệt).
- Sàn giao dịch UPCOM: Giá tham chiếu là bình quân gia quyền của giá giao dịch thực hiện dựa trên phương thức khớp lệnh liên tục của nhiều ngày giao dịch gần nhất trước đó (trừ trường hợp đặc biệt).
Tùy theo nhà đầu tư đang giao dịch trên sàn nào thì hãy tham khảo giá của sàn đó. Đừng nhầm lẫn gây nên kết quả không chính xác.
Có thể bạn quan tâm: Điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán upcom là gì?
Biên độ dao động
Đây là một thuật ngữ đại diện cho phần trăm giá cổ phiếu có thể tăng hoặc giảm trong một phiên giao dịch. Nói cách khác, giá trần và giá sàn của một phiên giao dịch bằng giá tham chiếu cộng trừ biên độ dao động.
HOSE quy định tỷ lệ ký quỹ là 7% trong khi HNX và UpCom lần lượt là 10% và 15%. Đây là khái niệm dùng để xác định giá tối thiểu trong chứng khoán mà chúng ta sẽ tìm hiểu trong phần tiếp theo.
Để hiểu rõ hơn về cách tính giá trần của chứng khoán, bạn có thể theo dõi ví dụ sau:
- Cổ phiếu BVH trên sàn HOSE có giá tham chiếu 79,0 (79.000 đồng / cổ phiếu). Biên độ giao dịch trên sàn HOSE là 7%. Áp dụng công thức, bạn sẽ tính được giá trần là: 79,0 * (1 + 7%) = 84,53 (84,530 đồng / cổ phiếu).
Nhà đầu tư có thể giao dịch lớn hơn mức giá 84,530 đồng/cổ phiếu.
Lưu ý: Đối với bảng giá chứng khoán sàn HOSE, giá trần của chứng khoán sẽ có một số điều chỉnh đối với những trường hợp đặc biệt như sau:
- Trường hợp cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, chứng chỉ quỹ ETF có giá trần khi điều chỉnh biên độ dao động + 7% mà giá trần vẫn bằng giá tham chiếu thì được điều chỉnh:
Giá trần điều chỉnh = Giá tham chiếu dự kiến + một đơn vị báo giá
- Trường hợp giá trần của cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, chứng chỉ quỹ ETF sau khi điều chỉnh theo cách trên bằng 0 (0) thì điều chỉnh như sau:
Giá trần điều chỉnh = Giá tham chiếu + một đơn giá niêm yết.
Từ những thông tin trên Beat Đầu Tư đưa ra giúp nhà đầu tư có hiểu rõ giá trần là gì? – với cách tính chính xác giá trần thì nhà đầu tư có thể hạn chế được mức lỗ tối đa. Bên cạnh đó nhà giao dịch cũng nên quan tâm đến tài sản và nguồn vốn, tìm hiểu chỉ số p/e là gì để có thể định giá cổ phiếu chính xác hơn. Những yếu tố này đều rất quan trọng đối với quyết định mua – bán cổ phiếu.