GDP là một khái niệm thuộc kinh tế học được nhắc đến rất nhiều lần trên các phương tiện truyền thông và các môn học trong giáo dục phổ thông hiện nay. Tuy là vậy, vẫn có rất nhiều người không hiểu rõ GDP là gì. Chính vì thế, để giúp các bạn có thêm thật nhiều thông tin bổ ích, chúng tôi sẽ cung cấp toàn bộ những kiến thức trọng tâm về GDP ở bài viết dưới đây.
Nếu bạn là một người thường xuyên xem các bản tin thời sự hoặc yêu thích môn học Địa lý thì chắc chắn khái niệm GDP là gì đã trở nên quá đỗi quen thuộc. Khái niệm này thường xuyên được nhắc đến nhằm đánh giá tổng quan tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế hay mức độ phát triển của một quốc gia nào đó.
Tuy nhiên, còn có rất nhiều ý nghĩa khác ẩn sâu trong khái niệm GDP. Vậy để giúp các bạn có thêm thật nhiều kiến thức về GDP. Chúng ta hãy cùng nhau đi tìm hiểu một số thông tin thú vị ở dưới đây nhé.
GDP là gì? GDP là viết tắt của từ gì?
GDP là gì? GDP là một từ viết tắt của Gross Domestic Product. Từ này mang ý nghĩa là tổng sản phẩm nội địa được bán ra tại một quốc gia trong một thời gian nhất định ( 1 năm hoặc 1 quý ). Các chuyên gia kinh tế đã rút gọn Gross Domestic Product thành GDP và coi đây là một chỉ số về kinh tế nhằm phản ánh mức độ tăng trưởng hay sự phát triển của một quốc gia nào đó.
Có thể nói, chỉ số GDP là chỉ số kinh tế được nhiều người quan tâm nhất. Bởi chúng phản ánh mức độ tiêu dùng để đo lường tổng giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ được cung cấp ra ngoài thị trường trong một thời kỳ nhất định. Chỉ số GDP càng tăng cao càng cho thấy quốc gia đang ngày càng phát triển và có những bước tiến mới.
Ngoài ra, để hiểu rõ hơn về GDP là gì thì các bạn cũng cần phải nắm chắc các kiến thức sau:
- GDP là chỉ tiêu đo lường tổng giá trị hàng hóa trên thị trường.
- GDP biểu thị đầy đủ tất cả các hàng hóa được bán hợp pháp ở ngoài thị trường. Bất cứ sản phẩm nào được tiêu dùng ngoài thị trường sẽ được tính là một phần của GDP. Còn nếu bạn tiêu dùng các sản phẩm tự mình làm ra, tự mình trồng như rau củ thì sẽ không tính vào chỉ số GDP.
- GDP bao gồm cả các hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ vô hình và hữu hình.
- GDP không tính giá trị của hàng hóa trung gian.
- GDP chỉ tính các hàng hóa đang được tiêu thụ ở hiện tại, không tính các sản phẩm được bán trong quá khứ.
Có thể bạn quan tâm: GNP là gì? So sánh sự khác nhau giữa GDP và GNP
Ý nghĩa của GDP
Nếu như bạn đã nắm rõ GDP là gì thì chắc chắn sẽ hiểu được rằng GDP có ý nghĩa như thế nào. Chúng phản ánh sự phát triển, mức độ tăng trưởng của nền kinh tế của một quốc gia. Đồng thời, thể hiện sự biến động của các sản phẩm, hàng hóa trong một thời gian nhất định.
Nếu như chỉ số GDP giảm thì sẽ tác động rất xấu tới nền kinh tế và gây ra nhiều hậu quả xấu như tình trạng suy thoái kinh tế, lạm phát, thất nghiệp,…Không chỉ thế, chỉ số GDP bị suy giảm còn ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp khiến đời sống của nhân dân gặp nhiều khó khăn hơn.
Ngược lại với tình trạng GDP suy giảm, nếu chỉ số GDP tăng trưởng thì chắc chắn điều này cho thấy cuộc sống của người dân đang dần ổn định và sung túc hơn. Chưa kể, nền kinh tế của quốc gia đang ngày càng trở nên phát triển và đạt được nhiều thành công hơn.
Bên cạnh việc phản ánh về mức độ tăng trưởng kinh tế thì chỉ số GDP cũng còn mang nhiều ý nghĩa khác. Tuy nhiên để biết được những ý nghĩa đó, chúng ta phải xem qua một vài khái niệm mới về chỉ số GDP nhé.
Những khái niệm liên quan về chỉ số GDP
Chỉ số GDP được phân ra thành nhiều loại khác nhau. Nếu các bạn chỉ giải nghĩa GDP là gì thôi thì vẫn chưa đủ. Chính vì thế, chúng tôi đã hệ thống đầy đủ các loại GDP ở dưới đây để giúp các bạn có thể hiểu sâu hơn về chỉ số này. Cụ thể như sau:
Thế nào là GDP bình quân đầu người?
GDP bình quân đầu người được hiểu là chỉ số thống kê kinh tế được thể hiện trên quá trình sản xuất, kinh doanh tính theo bình quân đầu người tại một quốc gia trong vòng 1 năm.
Dựa vào những dữ liệu có sẵn, chúng ta sẽ có công thức tính GDP bình quân đầu người như sau:
| GDP bình quân đầu người = Tổng sản phẩm trong nước trong năm : Dân số trung bình trong cùng năm |
Chỉ số GDP bình quân đầu người cao sẽ tỉ lệ thuận với mức thu nhập và đời sống của nhân dân tại đất nước đó. Tuy nhiên, theo nhiều kết quả cho thấy những quốc gia có chỉ số GDP cao chưa chắc đã là những quốc gia có mức sống cao nhất.
GDP danh nghĩa là gì?
GDP danh nghĩa là viết tắt của từ Tiếng Anh Nominal Gross Domestic Product, chúng mang ý nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội GDP được tính theo giá thị trường ở thời điểm hiện tại. GDP danh nghĩa cũng bao gồm các thay đổi về giá do tình trạng lạm phát và phản ánh quá trình tăng giá của một nền kinh tế. Nguyên nhân lạm phát ảnh hưởng như thế nào đến GDP danh nghĩa.
Tổng sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ được bày bán ra ngoài thị trường trong năm sẽ được tính trong GDP danh nghĩa. Và số lượng hàng hóa đó sẽ được định giá theo mức giá cả trên thị trường được bán vào cùng năm.
Vì chỉ số GDP danh nghĩa được tính theo mức giá cả ở thời điểm hiện tại nên tốc độ tăng trưởng GDP danh nghĩa từ năm này sang năm khác có thể phản ánh được sự biến động trong mức giá. Tuy là vậy nhưng chúng lại trái ngược hoàn toàn với sự tăng trưởng về lượng hàng hóa, dịch vụ được sản xuất ngoài thị trường.
Nếu mức giá cả tổng sản phẩm, dịch vụ cùng tăng hoặc cùng giảm ( lạm phát ) thì sẽ tác động mạnh mẽ tới GDP danh nghĩa.
Trong kinh tế vĩ mô, các chuyên gia kinh tế sử dụng mức giá hàng hóa tại một cột mốc nhất định ( Năm cụ thể ) để làm điểm tham chiếu nhằm so sánh GDP giữa năm này với năm khác.
Và sự chênh lệch giá giữa năm gốc và năm hiện tại sẽ được gọi là chỉ số giảm phát GDP.
GDP thực tế là gì?
GDP thực tế có tên Tiếng Anh là Real Gross Domestic Product. Đây là chỉ số dùng để đo tổng sản phẩm trong nước đã được điều chỉnh lạm phát. Nói một cách dễ hiểu hơn thì GDP thực tế phản ánh giá trị của tổng các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có mặt trên thị trường trong một năm nhất định và được điều chỉnh theo tác động lạm phát.
Nếu lạm phát dương thì chỉ số GDP thực tế sẽ thấp hơn chỉ số GDP danh nghĩa và ngược lại. Còn đối với trường hợp GDP thực không điều chỉnh theo lạm phát thì lạm phát dương sẽ khiến cho GDP danh nghĩa tăng lên một mức đáng kể.
Tuy nhiên, không giống với GDP danh nghĩa, GDP thực tế tính đến sự thay đổi về mức giá và chúng phản ánh chính xác về tăng trưởng kinh tế hơn. Chính vì thế, dữ liệu GDP thực tế được các chuyên gia kinh tế sử dụng để phân tích kinh tế vĩ mô và lập ra các kế hoạch cho ngân hàng trung ương.
GDP xanh là gì?
Hiện nay, vẫn chưa có khái niệm chính xác về xanh GDP là gì. Tuy nhiên, bạn có thể hiểu GDP xanh chính là phần GDP còn lại sau khi đã khấu trừ một khoản chi phí cần thiết được sử dụng để khắc phục hậu quả từ quá trình sản xuất đến môi trường.
3 công thức tính GDP phổ biến nhất hiện nay
Có rất nhiều phương pháp để tính GDP. Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế đã đưa ra 3 công thức tính GDP chuẩn xác nhất. Vậy 3 công thức tính GDP là gì? Các bạn hãy cùng chúng tôi đi tìm hiểu nhé.
Tính GDP theo tổng chỉ tiêu
Phương pháp tính GDP đầu tiên mà chúng tôi muốn giới thiệu tới bạn đó là phương pháp tính theo tổng chỉ tiêu. Có thể nói đây là phương pháp tính chỉ số GDP chuẩn xác nhất. Công thức này được xây dựng dựa trên tổng số tiền các hộ gia đình trong một nước dùng để chi tiêu mua sắm hay sử dụng dịch vụ. Cụ thể như sau:
| GDP = C + G + I + NX |
Trong đó, các ký hiệu viết tắt mà bạn cần chú ý đó là:
C: Chi tiêu của hộ gia đình, đã bao gồm các chi tiêu mà gia đình sử dụng cho mua sắm, dịch vụ.
G: Chi tiêu của chính phủ dành cho giáo dục, y tế, an ninh, quốc phòng,…
I: Tổng đầu tư của các nhà đầu tư, doanh nghiệp, công ty cho hoạt động sản xuất hay các khoản chi tiêu,…
NX: Cán cân thương mại. Chính là xuất khẩu ròng của nền kinh tế. Ngoài ra, cách tính của NX = Xuất khẩu – Nhập khẩu
Tính GDP theo thu nhập
Công thức tính GDP theo thu nhập được hình thành dựa trên tổng tiền lương, tiền lãi,… sinh ra trong nền kinh tế của 1 quốc gia. Cụ thể công thức tính như sau:
| GDP = W + I + Pr + R + Ti + De |
Trong đó, các ký hiệu trong công thức có nghĩa là:
W: Tiền lương.
I: Tiền lãi.
Pr: Lợi nhuận.
R: Tiền thuê.
Ti: Thuế không thu trực tiếp. Đây là loại thuế không trực tiếp đánh vào thu nhập của cá nhân mà đánh gián tiếp thông qua hàng hóa, dịch vụ mà họ sử dụng.
De: Phần hao mòn của tài sản cố định.
Tính GDP theo phương pháp sản xuất
Bên cạnh các công thức trên, chúng ta còn có công thức tính GDP theo phương pháp sản xuất. Công thức tính này khá phức tạp bởi chúng sẽ bao gồm cả các chi phí, các loại thuế. Tuy là vậy nhưng bạn vẫn có thể tính GDP theo công thức như sau:
| GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu
hoặc GDP = Giá trị sản xuất – chi phí trung gian + thuế nhập khẩu |
Trong công thức này chắc chắn bạn sẽ không hiểu phần giá trị tăng thêm. Giá trị tăng thêm ở đây có thể là: Tiền công, bảo hiểm, tiền thu nhập của người sản xuất,…
Hướng dẫn cách tính GDP thực tế và tính GDP danh nghĩa
Cách tính GDP thực tế và tính GDP danh nghĩa khá liên quan tới nhau. Để tính được GDP thực thì các bạn phải tính được GDP danh nghĩa trước. Cụ thể, công thức tính GDP thực tế như sau:
| GDP thực tế = GDP danh nghĩa : Hệ số giảm phát GDP |
Các bạn có thể hiểu rõ hơn thông qua ví dụ sau đây:
Giả sử giá của nền kinh tế tăng 1% so với năm gốc thì ta sẽ có được hệ số giảm phát GDP là 1+1% = 1.01. Tiếp theo, cho chỉ số GDP danh nghĩa là $1.000.000, thì GDP thực được tính như sau:
GDP thực tế = $1.000.000 : 1.01 = $990.099
Khi chỉ số GDP danh nghĩa cao hơn GDP thực tế thì tình trạng lạm phát sẽ xảy ra. Còn khi GDP thực tế cao hơn GDP danh nghĩa thì tình trạng giảm phát sẽ xảy ra đối với nền kinh tế.
So sánh chỉ số GDP và CPI
Chỉ số GDP và CPI đều là những chỉ số được sử dụng để đo lường kinh tế vĩ mô. Nhiều người cho rằng hai chỉ số này giống nhau nhưng thực sự không phải là vậy. Bạn có thể tham khảo thông tin ở trong bảng dưới đây để biết được sự giống nhau và khác nhau của hai chỉ số trên nhé.
| Tiêu chí so sánh | Chỉ số GDP | Chỉ số CPI |
| Bản chất | Chỉ số đo lường tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ được tiêu thụ trên thị trường trong một khoảng thời gian nhất định | Chỉ số đo lường hàng hóa, dịch vụ cần thiết được người tiêu dùng đặc trưng mua |
| Giá trị tính | Chỉ tính các dịch vụ, hàng hóa được sản xuất nội địa | Tính cả hàng hóa nhập khẩu được người tiêu dùng mua |
| Ý nghĩa | Hạn chế xu hướng gia tăng chi phí đời sống | Đo lường chi phí đời sống của người dân |
Các yếu tố ảnh hưởng tới GDP
Chỉ số GDP bị tác động bởi rất nhiều yếu tố ở ngoài xã hội. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ chỉ thống kê 3 yếu tố chính ảnh hưởng tới GDP nhiều nhất. Cụ thể đó là các yếu tố sau:
Dân số
Yếu tố đầu tiên và cũng là yếu tố quan trọng nhất chính là dân số. Dân số chính là nguồn cung cấp lao động cho xã hội. Họ cũng là người lao động làm nên những của cải vật chất cho xã hội. Đồng thời, cũng nắm giữ vai trò là đối tượng tiêu thụ, loại hình dịch vụ cho con người tạo ra.
Chính vì thế, dân số và GDP có mối quan hệ mật thiết với nhau. Chúng tác động qua lại và không thể tách rời khỏi nhau. Dân số chính là yếu tố cần thiết để tính GDP bình quân đầu người của một quốc gia tại một thời điểm nhất định.
FDI
Yếu tố tiếp theo ảnh hưởng tới chỉ số GDP chính là FDI. FDI được viết tắt bởi cụm từ Foreign Direct Investment, có nghĩa là chỉ số đầu tư trực tiếp từ nước ngoài. Chỉ số này nói đến một hình thức đầu tư tài chính dài hạn của cá nhân hoặc tổ chức giữa các quốc gia với nhau bằng cách thiết lập mối quan hệ hợp tác kinh doanh.
Vậy có kênh đầu tư tài chính nào hãy cùng tìm hiểu qua bài viết: Tổng hợp các kênh đầu tư tài chính được đánh giá là hiệu quả nhất
Có thể nói rằng FDI là một nhân tố quan trọng trong quá trình sản xuất bởi chúng bao gồm tiền bạc, vật chất và tất cả các hoạt động sản xuất liên quan. Từ những yếu tố đó ta có thể khẳng định rằng chỉ số FDI tác động không nhỏ tới GDP của quốc gia.
Lạm phát
Lạm phát là tình trạng tăng giá chung của các sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ một cách liên tục hoặc sự mất giá của đồng tiền nào đó. Chỉ số này rất được các nhà kinh tế quan tâm tới bởi nếu muốn quốc gia có tốc độ tăng trưởng tốt thì sẽ phải chấp nhận tình trạng lạm phát ở một mức độ nào đó.
Nếu để xảy ra tình trạng lạm phát tăng cao quá mức thì sẽ xuất hiện sự ngộ nhận tăng trưởng GDP và dẫn đến khủng hoảng kinh tế. Lạm phát có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Do đó, các quốc gia trên thế giới luôn phải chuẩn bị kế hoạch đề phòng và chính sách để ngăn chặn tình trạng lạm phát mức độ cao xảy ra.
Những hạn chế của chỉ số GDP
Sau khi được tìm hiểu rõ ràng chỉ số GDP là gì, chúng ta cũng đều biết rằng chỉ số này đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của quốc gia. Tuy nhiên, GDP vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Cụ thể đó là:
- Chỉ số GDP không phản ánh hoạt động sản xuất tự cung, tự cấp của người dân. Đồng thời, không kiểm soát được chất lượng hàng hóa, dịch vụ đang có mặt tại thị trường.
- GDP không tính hàng hóa trung gian mà chỉ tính đến hàng hóa, dịch vụ cuối cùng.
- GDP cũng không định lượng được giá trị các hoạt động kinh tế không chính thức như: Các hộ gia đình tự sản xuất, làm việc không có giấy tờ,…
- GDP cũng không thể đo lường chính xác sự phát triển của một quốc gia. Lý do là bởi chỉ số này nhấn mạnh đến sản lượng vật chất được trao đổi mà không xét tới thực trạng phát triển thực chất của quốc gia đó.
Một số câu hỏi liên quan tới chỉ số GDP tại Việt Nam
Chỉ số GDP là một chỉ số rất quan trọng đối với một nền kinh tế. Vậy tại Việt Nam, chỉ số GDP như thế nào? Hãy để chúng tôi giải đáp cho các bạn qua những thông tin dưới đây nhé.
GDP Việt Nam trong những năm gần đây tăng trưởng như thế nào?
Trong những năm gần đây, chỉ số GDP Việt Nam đã có mức tăng trưởng đáng kể so với thời gian trước. Tuy nhiên, mức tăng trưởng này vẫn chưa thể so sánh được với các quốc gia phát triển trên thế giới. Theo số liệu thống kê thì vào năm 2018, Việt Nam đạt mức tăng trưởng GDP kỷ lục lên tới 7.08%.
Kể từ năm 2018 đến nay, GDP ở Việt Nam vẫn chưa thể vượt qua mốc tăng trưởng 2018 vì đại dịch COVID. COVID 19 đã khiến cho kinh tế thế giới phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn. Việt Nam cũng là một trong những đất nước bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch này.
Nhưng có một điều chắc chắn trong tương lai, khi đại dịch kết thúc, mức độ tăng trưởng GDP tại Việt Nam sẽ còn tăng cao hơn nữa. Hãy để thời gian giúp chúng ta trả lời nhé.
Có thể bạn quan tâm: Chi phí cơ hội là gì? Công thức tính chi phí cơ hội
GDP bình quân đầu người tại Việt Nam đang ở mức nào?
Việt Nam là một trong những quốc gia đang phát triển. Nếu theo như số liệu thống kê thì GDP bình quân đầu người tại Việt Nam đang đạt mức 3000 USD / năm. Tuy nhiên, khi so với thế giới thì mức GDP bình quân đầu người của chúng ta vẫn còn kém xa.
Hiện nay, nền kinh tế Việt Nam và thế giới đang phải đối mặt với nhiều thử thách. Chính vì thế, chỉ số GDP bình quân đầu người tại Việt Nam vẫn chưa thể khắc phục được.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể chờ đợi vào tương lai, nơi mà người dân có mức thu nhập tốt hơn và có cuộc sống ổn định hơn. Chắc chắn lúc đó GDP bình quân đầu người của Việt Nam có thể sẽ sánh kịp với các quốc gia phát triển ở trên thế giới đó nhé.
Trên đây là toàn bộ những thông tin mà Beat Đầu Tư muốn gửi tới các bạn trong bài viết ngày hôm nay. Mong rằng các bạn đã có thêm thật nhiều thông tin bổ ích và hiểu rõ được GDP là gì. Cảm ơn các bạn đã chú ý theo dõi!
Mã ID: g359